Këshilli i Sigurimit i Kombeve të Bashkuara u mblodh nën presidencën e Greqisë për të diskutuar situatën në Jemen.

I dërguari i posaçëm i OKB-së në Jemen, Hans Grundberg, përshëndeti “njoftimin e ndërprerjes së armiqësive midis Shteteve të Bashkuara dhe Huthisëve (Ansar Allah) më 6 maj” si një “hap të rëndësishëm dhe të nevojshëm drejt uljes së tensioneve” në Detin e Kuq dhe Jemen, duke theksuar rolin kyç të Omanit në ndërmjetësim.

Megjithatë, ai paralajmëroi se “Jemeni mbetet i përfshirë në tensione më të gjera rajonale”, duke iu referuar sulmit të rebelëve Huthi në aeroportin Ben Gurion më 4 maj dhe sulmeve izraelite në Hodeidah dhe Sanaa. “Ky është një përshkallëzim i rrezikshëm”, tha ai, duke u bërë thirrje të gjitha palëve të “respektojnë ligjin ndërkombëtar dhe të mbrojnë civilët dhe infrastrukturën”.

Ai shpjegoi se Jemeni përballet me “mosbesim të thellë midis palëve dhe kolaps pothuajse të plotë ekonomik” dhe një krizë humanitare që po përkeqësohet. Ai raportoi se monedha vazhdoi të zhvlerësohej, duke tejkaluar 2,500 rialë për dollar, ndërsa “Adeni ka përjetuar ndërprerje të energjisë elektrike deri në 15 orë në ditë dhe një ndërprerje të plotë të energjisë në provincat fqinje të Lahj dhe Abyan për më shumë se dy javë”.

Ai u ankua se në zonat e kontrolluara nga Houthi-t, nëpunësit civilë mbeten të papaguar, gjendja fizike e parave po përkeqësohet dhe ka shtypje të Shoqërisë Civile. “Meqenëse qytetarët nuk mund të përballojnë gjërat bazike, zërat e shoqërisë po heshtin”, tha ai.

Z. Grundberg theksoi se “rënia e përhapur ekonomike e bën të domosdoshëm një proces politik”, duke shtuar se “mungesa e paqes së vërtetë nuk mund të mbulohet nga stabiliteti relativ i fronteve” dhe këmbënguli se “Jemeni ende ka nevojë për një armëpushim, rimëkëmbje ekonomike dhe një proces politik gjithëpërfshirës për të ecur përpara”.

Ai vetë bëri kontakte diplomatike me palët dhe komunitetin rajonal në Riad dhe Muscat, duke përcjellë këtë mesazh. Ai kujtoi se “palët tashmë janë zotuar” për një plan veprimi që përfshin “një armëpushim mbarëkombëtar, masa për të adresuar sfidat urgjente ekonomike dhe humanitare dhe një dialog politik gjithëpërfshirës”.

Ai i vuri theks të veçantë çështjes së ndalimit arbitrar të stafit të OKB-së dhe OJQ-ve nga rebelët Huthi, duke e përshkruar atë si një “shkelje serioze të së drejtës ndërkombëtare” me një ndikim më të gjerë negativ në praninë humanitare ndërkombëtare. Ndërsa përshëndeti lirimet e fundit të punonjësve të Ambasadës Holandeze dhe organizatave të tjera, ai tha se “u bën thirrje drejtpërdrejt Houthi-ve të ndryshojnë kursin dhe të lirojnë menjëherë dhe pa kushte të gjithë të ndaluarit”.

Duke iu drejtuar popullit të Jemenit, ai siguroi se OKB-ja “nuk do të heqë dorë nga ndjekja e një paqeje të drejtë, gjithëpërfshirëse dhe të qëndrueshme”.

“Bashkësia kolektive globale ju ka besuar përgjegjësinë kryesore për ruajtjen e paqes dhe sigurisë – dhe kjo është veçanërisht e vërtetë për Jemenin”, tha ai, duke iu drejtuar Këshillit të Sigurimit.

Sho. Nënsekretari i Përgjithshëm për Çështjet Humanitare, Prof. Tom Fletcher, dënoi “ndalimin arbitrar” të stafit të OKB-së dhe OJQ-ve, duke u bërë thirrje të gjitha shteteve anëtare të bëjnë presion për lirimin e tyre të menjëhershëm.

Megjithatë, ai theksoi se “Jemeni nuk e ka kapërcyer rrezikun” dhe se kriza humanitare po përkeqësohet, veçanërisht për fëmijët. “50% e fëmijëve janë të kequshqyer. Nga këta, 600,000 janë në gjendje të rëndë”, tha ai.

Për më tepër, 20% e fëmijëve nën një vjeç “nuk janë vaksinuar fare, që është një nga normat më të këqija në botë”. Ndërsa kolera dhe fruthi po shtohen me shpejtësi, “Jemeni regjistroi në vitin 2024 një të tretën e rasteve të kolerës në botë dhe 18% të vdekjeve të lidhura me to”.

Kriza prek gjithashtu “1.4 milion gra shtatzëna dhe që ushqejnë me gji”, ndërsa një total prej “9.6 milion grash dhe vajzash kanë nevojë urgjente për ndihmë humanitare”.

Tashmë “400 objekte shëndetësore – përfshirë 64 spitale – kërcënohen me pezullim të operacioneve, duke prekur 7 milionë njerëz.” Financimi për “700 mami po mbaron”, ndërsa 20 qendra dhe 2,200 programe trajtimi për kequshqyerjen janë mbyllur tashmë, duke privuar 350,000 fëmijë dhe nëna nga kujdesi.

Ai theksoi se boshllëqet në furnizimin me ushqim dhe materiale “do të fillojnë në qershor ose korrik – pikërisht kur kriza e kequshqyerjes do të arrijë kulmin”. Në të njëjtën kohë, pothuajse “1 milion gra dhe vajza kanë humbur qasjen në hapësira të sigurta dhe shërbime mbështetëse për viktimat e dhunës me bazë gjinore”.

Duke iu referuar dhunës, ai tha se “gati 1,000 civilë janë vrarë ose plagosur që nga fillimi i vitit”, veçanërisht pas rifillimit të sulmeve ajrore në mars. Ai u ankua se “portet, aeroportet, termocentralet dhe infrastruktura kritike u goditën”, duke bërë thirrje për “respektim të ligjit ndërkombëtar humanitar dhe mbrojtje të civilëve”.

“Në katër javët e fundit, ekipet shëndetësore kanë ofruar mbështetje kirurgjikale në tetë provinca, u është ofruar ndihmë 28,000 njerëzve dhe janë instaluar rrjete të reja uji në qytetin e Maribit”, vuri në dukje ai. Që nga fillimi i vitit 2025, gati 150 partnerë të OKB-së kanë ofruar ndihmë në 333 zona në Jemen. “5 milionë njerëz morën ushqim, 1.2 milionë morën ujë të pastër dhe 154,000 fëmijë u kthyen në shkollë”, tha ai.

Z. Fletcher, “një fëmijë mund të shërohet nga kequshqyerja, vetëm për t’u rikthyer në këtë gjendje sepse familja e tij nuk ka ujë të pastër.” Ai theksoi se “populli i Jemenit nuk ka nevojë vetëm për ndihmë, por edhe për paqe dhe mundësinë për të rindërtuar jetën e tij”.

Përfaqësuesi i Përhershëm Grek në OKB, Ambasadori Evangelos Sekeris, theksoi se një numër në rritje i grave në Jemen janë të privuara edhe nga liritë themelore dhe të drejtat e njeriut dhe bëri thirrje për respektim të plotë të ligjit ndërkombëtar humanitar.

Ai dënoi fuqimisht ndalimin e vazhdueshëm të paligjshëm dhe të pajustifikuar të personelit diplomatik, të Kombeve të Bashkuara dhe të OJQ-ve dhe të punonjësve humanitarë nga rebelët Huthi, përfshirë punonjëset humanitare gra, gazetaret dhe mbrojtëset e të drejtave të njeriut, dhe shprehu mbështetjen e plotë për të dërguarin e OKB-së në Jemen, Hans Grundberg, dhe përpjekjet e tij për të ringjallur dialogun e paqes në Jemen.

Ai theksoi se Greqia mbetet e përkushtuar për të siguruar sigurinë detare dhe lirinë e lundrimit, përfshirë edhe përmes operacionit detar të BE-së ASPIDES në Detin e Kuq./ kohajuaj/