Mësuesi i anglishtes, Xhevair Shaqiri, thotë se nxënësit e shkollës së mesme ku ai punon në rajonin verior të Kukësit rrallë e lënë mësimin dhe ai e di pse.
Mbretëria e Bashkuar thotë se 11,102 shqiptarë kaluan Kanalin me varka të vogla për në Mbretërinë e Bashkuar midis majit dhe shtatorit të vitit të kaluar, nga 800 gjatë gjithë vitit 2021 dhe kjo nxiti retorikën alarmante nga politikanët dhe tabloidët që raportonin për një ‘pushtim’ nga burrat shqiptarë të prirur për të kryer krime.
Në fillim të marsit, qeveria prezantoi në Parlament një legjislacion të ri, i ashtuquajturi projektligji “Stop varkave”, që do t’u jepte autoriteteve kompetenca të reja gjithëpërfshirëse për t’i kthyer pas migrantët. Kritikët thonë se masat e reja shkelin të drejtat e garantuara ndërkombëtarisht dhe mbetet për t’u parë nëse ato do të mund t’i pengojnë shqiptarët e dëshpëruar për një të ardhme më të mirë.
“Çdo ditë mendoj të largohem”, tha një kamerier 27- vjeçar në fshatin e mbuluar me borë të Kolesjanit, pak kilometra larg qytetit të Kukësit. “Çdo i ri ëndërron të largohet. Edhe kur takohemi bashkë, të vetmet biseda që bëjmë janë për largimin”.Kamerieri, i cili foli në kushte anonimiteti, tha se për të masat goditëse nga Mbretëria e Bashkuar nuk ndryshojnë asgjë.
“Pa dyshim, ne duam të largohemi këtë verë”, tha ai.
Fshatra të boshatisur
Astriti, një tjetër banor i Kolesjanit, tashmë e ka provuar fatin në Britaninë e Madhe, duke emigruar në fillim të viteve 2000, për t’u deportuar pas një viti.
Mungesa e ndonjë perspektive për një të ardhme më të mirë po i shtyn të rinjtë shqiptarë të largohen, tha ai, dhe masat e marra në Mbretërinë e Bashkuar nuk do t’i ndalin ata. “Ata po largohen për arsye ekonomike”, tha ai, “dhe nuk shohin të ardhme këtu”.
Kolesjani është pothuajse bosh ditën që BIRN e vizitoi; disa të moshuar qëndruan në lokalin, ku kamerieri shpjegoi pse ishin larguar kaq shumë. “Njerëzit largohen për shkak të papunësisë, varfërisë, nuk kanë mundësi punësimi dhe edhe kur janë të punësuar pagat janë shumë të ulëta”, tha ai. “Të rinjtë shikojnë miqtë e tyre dhe duan të largohen gjithashtu. Por ka raste që jo vetëm të rinjtë ikin, por edhe familje të tëra”. Verën e kaluar, kur përdorimi i varkave të vogla për të kaluar Kanalin arriti kulmin, pati një rritje të lartë të numrit të llogarive anonime në “TikTok” që reklamonin transfertat nga Shqipëria në MB. Shumica e tyre u mbyllën pas raportimeve në media, por migrimi vazhdon të mbetet një temë e nxehtë.
Fillimisht, politikanët shqiptarë u përpoqën të minimizonin shifrat, derisa të dhënat nga Instituti i Statistikave, INSTAT, zbuluan se rënia afatgjatë e popullsisë në Shqipëri ishte përshpejtuar në mënyrë dramatike gjatë vitit të kaluar.
Në vitin 2018 dhe 2019, norma vjetore e rënies ishte përkatësisht 0.2 dhe 0.3 për qind; ai u rrit në 0.6 për qind në 2020 dhe 1.3 në 2021.
Me lindjet që i tejkaluan vdekjet vitin e kaluar në Shqipëri, rënia e popullsisë fajëson vetëm emigracionin, veçanërisht te të rinjtë.
Sipas të dhënave të INSTAT, Shqipëria humbi 7.1 për qind të moshave 20-24 vjeç, ose pak më shumë se 15,000 persona; numri i 25- 29-vjeçarëve ra me 6300 dhe ai i 15-19-vjeçarëve me 5900. Edhe numri i fëmijëve ra ndjeshëm.
Shkaqet dhe pasojat
Andi Hoxhaj, lektor i drejtësisë në University College London, tha se problemet ekonomike po nxisin migrimin dhe përmendi ngjarjet e fundit si; tërmeti shkatërrues i vitit 2019, pandemia COVID-19 dhe çmimet në rritje. Por, tha ai, po ndryshon edhe profili i emigrantëve të rinj.
“Shumica e shqiptarëve migrojnë me dëshirë për shkak të paqëndrueshmërisë politike dhe ekonomike, korrupsionit, mungesës së meritokracisë dhe punësimit dhe pagave të ulëta”, tha Hoxhaj për BIRN. “Ajo që është magjepsëse është se nga emigrantët e rinj, ka shumë të me arsim të lartë dhe shumica prej tyre sugjerojnë se po humbasin shpresën”.
Qeveria shqiptare duket se është e paqartë në trajtimin e kësaj çështje. Për ironi, disa nga kandidatët për kryetar bashkie në zgjedhjet e ardhshme lokale në maj, madje kanë bërë fushatë mes shqiptarëve në Mbretërinë e Bashkuar.
Më 5 mars, Safet Gjici, kryebashkiaku në detyrë i Kukësit, u takua me shqiptarët në Londër dhe Birmingham. Disa ditë më vonë, Miftar Dauti, kandidati i Partisë Demokratike për qytetin e Hasit, pranë Kukësit, u takua gjithashtu me votues të mundshëm në Londër. Ai shkroi në mediat sociale se “Fitorja më 14 maj fillon në Londër”
Edlira Gjoni, eksperte e komunikimit me qendër në Tiranë, tha se thjesht vendosja e disa masave nuk do të mjaftonte për të ndaluar shpopullimin.
“Politikanët fajtorë për korrupsion duhet të përfundojnë në burg dhe pasuria e tyre të konfiskohet,” tha ajo. “Ndërkombëtarët nuk mund të buzëqeshin, të takohen, të përshëndesin dhe të argëtohen me politikanët tanë të korruptuar dhe pastaj të presin që ne të besojmë në qëllimet e mira të pranisë së tyre në Shqipëri”.
Gjoni përmendi edhe izolimin e vendeve të Ballkanit në Evropë.
“Izolimi i vendeve të Ballkanit nga BE-ja nuk do ta ndalë migrimin: integrimi do ta ndalojë atë”, tha Gjoni për BIRN. “Në momentin që shqiptarët do të jenë të lirë të lëvizin, të kërkojnë një punë dhe të përpiqen të sigurojnë jetesën, pa u mbështetur nga sistemet false të azilit apo premtime të rreme nga krimi i organizuar, atëherë ky do të jetë momenti (dhe zgjidhja) që do të reduktojë migrimin. Deri atëherë, njerëzit do të vazhdojnë të përpiqen të kërkojnë një të ardhme më të mirë, sipas mënyrës së tyre”
Shaqiri, mësuesi i Kukësit, tha se të rinjtë me të cilët është në kontakt çdo ditë duan të largohen “sa më shpejt në një vend më të mirë”. “Ata largohen kryesisht për arsye financiare”, tha ai. “Ka edhe raste të tjera, kur njerëzit kanë pasur një punë me pagesë të ulët, por largohen në kërkim të një jete më të mirë”.
