Gianni Riotta-

Presidenti Donald Trump është i vetëm. Gjashtë muaj pas fitores historike në Uashington, sheh aleatët e vjetër të Atlantikut dhe Paqësorit të largohen, miqtë mbi të cilët mbështetej të tërhiqen, udhëheqësin rus Putin të shurdhët ndaj thirrjeve të tij dhe kryeministrin izraelit Netanyahu të bindur se mund ta shtyjë drejt një ofensive, me argumenta që vetëm pjesërisht qëndrojnë; Kina e Xi Jinping nuk lëshon as edhe një pëllëmbë për tarifat; luftërat në Ukrainë, Gaza dhe tani, apokalipsi i mundshëm midis Izraelit dhe Iranit.

Trump e kërkonte vetminë si zgjedhje strategjike, i bindur se Fortesa Amerikë është në gjendje të imponojë hegjemoni planetare, pas dështimit të iluzioneve për OKB-në, G7-ën, marrëveshjet diplomatike – dhe tani e gjen veten i vetmuar përballë një udhëkryqi historik.

E kishte ëndërruar një vetmi të ndritur, “imperiale” sipas shprehjes së historianit Arthur Schlesinger, dhe në vend të kësaj po ndeshet me një botë që nuk e kupton, plot me miq dyshues, aleatë të paqartë dhe armiq të alarmuar.

I bindur se do ta bindte Moskën të negocionte me një president ukrainas të përulur dhe Izraelin të pranonte statusin e fitimtarit me Gazën të mundur, Trumpi nuk mundi ta ndalonte Netanyahu-n të godiste nga ajri Teheranin dhe bazën atomike të Fordos, duke shkaktuar masakra mes gjeneralëve, shkencëtarëve dhe civilëve iranianë: pak javë më parë, Tulsi Gabbard, kreu i shërbimeve të inteligjencës amerikane, kishte kundërshtuar Jeruzalemin në lidhje me kohën që i duhej ende regjimit të ajatollahëve për armën bërthamore, duke deklaruar se ajo është ende larg dhe ka ka mundësi për zgjidhje diplomatike.

Duke luajtur me vetminë e presidentit, Netanyahu, politikan që nuk heziton të hedhë zarin në Rubikonin e Lindjes së Mesme, ka zgjedhur luftën, një nga konfliktet me gjatësi të paparashikueshme që nga shtatori i 2001-it, të cilin lëvizja MAGA e dënonte si trashëgimi të Bushit dhe Bidenit.

Duke u larguar me nxitim nga G7-a e Kanadasë, siç kishte bërë edhe në 2018-ën i tërbuar me kryeministrin Trudeau, Trumpi i heq vërejtje presidentit francez Macron, përhap idenë se diçka e rëndë është pranë, madje evokon edhe fantazinë e Putinit si ndërmjetës mes palëve, për t’u gjetur sërish i vetëm, me bazën e tij elektorale të hutuar përballë pamjeve të bombardimeve.

Partia republikane është e ndarë: në njërën anë janë skifterët pro-izraelitë, si senatori Graham, dhe në tjetrën neutralët si zëvendëspresidenti Vance. Zërin e republikanëve të zhgënjyer e përfaqëson komentatori i njohur Tucker Carlson, i cili në buletinin e tij të ndjekur nga miliona lexues, akuzon presidentin për “bashkëpunim me luftën e Netanyahu-t”, i detyruar nga një grusht luftënxitësish për t’u imponuar veten… “më mirë një izraelit se një amerikan që sillet si ai,” thotë, ndërsa ish-miku Donald ironizon: “Do ishte mirë që Tucker të gjente ndonjë punë, ndoshta në televizion”.

Përçmimi nuk zgjidh dilemën, as obsesioni për “paqen e menjëhershme” apo “armëpushimi për 24 orë”, që u zhdukën pas nëntorit, dhe vetmia e presidentit ka tani një shoqërues të frikshëm në vetmi, prania e të cilit, nënvizon me ironi Carlson, “do të përkufizojë mandatin e dytë të administratës Trump”.

Në planet e Trump-it, në fakt, qëndron pezull një bombë e quajtur Massive Ordnance Penetrator, GBU-57, 30.000 paund shkatërrimtare që lëshohet nga bombarduesit amerikanë B-2 – një armë që arsenali izraelit nuk e zotëron – e vetmja në gjendje të depërtojë bunkerët nëntokësorë të bazës atomike të Fordos.

Ai mund të urdhërojë përdorimin e saj, ndoshta me më shumë sulme të sinkronizuara për të njëjtin objektiv, dhe të mbyllë projektin atomik të ajatollahëve, me koston e përfshirjes së Shteteve të Bashkuara në një përplasje aq të madhe, sa do të zgjaste konfliktin shumë më tepër se një gjeneratë, si në Afganistan e Irak.

Susie Wiles, shefja e gjithëpushtetshme e kabinetit të Shtëpisë së Bardhë, i qorton çdo ditë ministrat, këshilltarët, zyrtarët: “Mos harroni, virtyti më i rëndësishëm është besnikëria ndaj Presidentit Trump. Të gjitha të tjerat janë dytësore”. Në një klimë ku rangu i një armiku vlerësohet në mënyrë tepër të kufizuar përmes opinioneve të brendshme, Washingtoni ndjek skenare të shpeshta lufte, si në romanin e tij të preferuar “Lamtumirë armë”, të Hemingway-t, i vitit 1929. Urdhri përfundimtar i takon presidentit, njeri i vetëm në komandë, dhe si çdo vendim tjetër – që nga hyrja në politikë nga 5th Avenue në Nju Jork, në 16 qershorin e shumëpërfolur – do të diktohet nga instinkti, nga humori i çastit.

Një rrezik që shqetëson miq e armiq, por që Trump e ndjek verbërisht, me bindjen e një sipërmarrësi nga New York-u e cila e ka çuar, dy herë, në Shtëpinë e Bardhë. Nga liberalizmi tregtar te tarifat, nga përplasjet me Harvard-in, bllokimi i emigracionit, kufizimet për kërkimin shkencor, konfuzion mbi mjedisin dhe familjen – ai bën atë që ligji nuk ia ndalon, por që asnjë, më parë, nuk ka guxuar ta bëjë.

Ai nuk ndjek një rutinë lufte, siç e përshkruan Hans Delbrück në veprën e tij monumentale “Historia e Artit të Luftës”, kur flet për vendimet e Napoleonit në Marengo 1800: “Shpesh ai vendoste në kundërshtim me gjithçka, pa ndonjë justifikim – përveç se i dukej momenti i duhur”. Kështu edhe Trump, do të vendosë vetëm, larg qytetarëve, Tel Avivit, Teheranit, dhe ligjeve.

Ndërkohë, të gjithë presin me ankth nëse kjo çështje do të arrijë në “dorëzimin pa kushte” të iranianëve, me sinjale të pakta për negociata dhe dyshime të mëdha përmes liderëve evropianë e të Kombeve të Bashkuara. Në Shtëpinë e Bardhë, ministri i Mbrojtjes Lloyd Austin, dhe këshilltari për sigurinë Jake Sullivan, pëshpëritin shprehjen e famshme “Unknown Unknowns” – “të panjohurat e panjohura” – një mënyrë për të thënë se askush nuk e di saktësisht se çfarë mund të ndodhë më tej, dhe se çmimi për një strategji të tillë të pakontrolluar dhe të vetmuar mund të jetë shumë i kushtueshëm për Amerikën. / La Repubblica – Bota.al