Lodhja e tepërt – e njohur nga të gjithë si burnout – tani është një fenomen aq i zakonshëm saqë pothuajse e kemi normalizuar. E megjithatë, përvoja ime e parë personale me lodhjen nga puna mbeti e paharrueshme.
Ishte pranvera e vitit 2015, kur isha në Athinë për të mbledhur materiale për doktoraturën time. Qëllimi im ishte të intervistoja afërsisht 35 gra të reja greke dhe të dokumentoja ndikimin e krizës ekonomike në nivele të ndryshme të jetës së tyre. Nëpërmjet të njohurve të ndërsjellë, e gjeta veten duke trokitur në derën e një miku të vjetër nga Komotini. Unë jam në Departamentin e Historisë, ajo është në Departamentin e Drejtësisë. Në atë kohë, jetonim në të njëjtën pallat dhe takoheshim herë pas here për kafe.
Pas diplomimit, ajo u kthye në Athinë. Prindërit e saj i blenë një apartament të bukur dhe ajo po bëhej gati të martohej me të dashurin e saj. “Prokurori i Madh tani?” I thashë duke buzëqeshur, dhe përgjigja ishte një heshtje që u thye shpejt, plot tension. Ai më kërkoi të ulesha. Ai donte të më fliste se si është në të vërtetë të punosh në një mjedis profesional që të shterron energjinë, mendjen dhe trupin.
Ai më shpjegoi sa shumë e donte shkencën ligjore. Megjithatë, ajo nuk e donte rutinën e përditshme të një profesioni që e bënte të ndihej e huaj nga vetvetja. Ajo po e mendonte seriozisht të hiqte dorë, të bënte diçka tjetër, qoftë edhe përkohësisht, derisa të shihte se çfarë donte vërtet, të gjente atë që i përshtatej. Por sa herë që e diskutonte këtë me prindërit e saj, ajo përballej me refuzim. «Nuk të kemi trajnuar për kaq shumë vite që të shesësh kafe dhe sanduiçe», i thanë asaj.
Më erdhi shumë keq për këtë vajzë të mrekullueshme. Po mendoja për vitet romantike që kaluam në një qytet ideal studentor me kaq shumë ëndrra dhe pritshmëri për të ardhmen tonë profesionale. Dhe për fat të keq, shumë prej nesh e kanë gjetur veten në një pozicion të ngjashëm, të bllokuar në një rutinë të përditshme që na distancon nga vetja, që na streson, na zhgënjen dhe na lodh.
Pra, ju pyesni veten, si ta arrijmë lodhjen? Do t’ju them: jetojmë në një shoqëri ku pamja e jashtme ka më shumë rëndësi sesa përmbajtja. Një shoqëri ku shpesh jetojmë për pritjet e të tjerëve, dhe jo për tonat.
Njerëzit që kam parë (tani edhe nëpërmjet punës sime) që arrijnë nivelin e lodhjes fizike më shpejt janë ata që zgjodhën një karrierë për t’i pëlqyer prindërve, mësuesve ose “logjikës së shëndoshë” të kohës. Dhe jo sepse zemrat e tyre rrihnin fort për atë që po bënin. Dhe kjo, për fat të keq, është një rrugë që të çon me saktësi matematikore drejt rraskapitjes.
Rruga më e shpejtë drejt lodhjes së tepërt është të bësh diçka që nuk të përshtatet, që nuk të shpreh, që nuk të “ndriçon” nga brenda. Dhe mbrojtja më thelbësore kundër saj është të siguroheni që jeni në një mjedis – profesional ose personal – që ju fuqizon, që ju lejon të jeni vetvetja, që ju jep hapësirë për të marrë frymë dhe për të krijuar.
Shoqëria na bën presion të ndjekim dallimet, titujt, njohjen, paratë. Dhe nuk ka asgjë të keqe me të gjitha këto – për sa kohë që e dëshiron vetë. Sa herë kam parë studentë në zyrën time që nuk po përparonin në studimet e tyre dhe turpëroheshin të më tregonin të vërtetën? Të tmerruar nga mënyra se si do t’i trajtoja, ata u përpoqën ta fshihnin faktin se e urrenin programin që kishin zgjedhur – ose më saktë, se dikush tjetër kishte zgjedhur për ta. Dhe kur u thoja “lumturia juaj personale mbi të gjitha. Studimet vijnë të dytat, nëse vuani”, ata largoheshin, duke lënë një barrë të madhe të binte nga supet e tyre.
Unë njoh shumë njerëz me paga të larta, me CV “të shkëlqyera”, por që janë thellësisht të pakënaqur. Pse nuk bëjnë atë që u pëlqen? Sepse nuk jetojnë në harmoni me atë që janë.
Lodhja e vërtetë nuk vjen nga puna e palodhur, por nga mungesa e kuptimit. Kur mungon kuptimi, gjithçka duket e rëndë. Kur ta gjesh, gjithçka bie në vend.
Prandaj po të them, jepi vetes substancë dhe kuptim. Dhe lodhja nuk do të ketë vend ku të qëndrojë.
Julia Kazana-McCarthy-trajnere jete