Komisioni Evropian prezantoi sot “udhërrëfyesin” për “Gatishmërinë për Mbrojtje 2030” – një plan gjithëpërfshirës për të forcuar aftësitë mbrojtëse evropiane për ruajtjen e paqes.

Propozimet e Komisionit pasqyrojnë frikën e nxitur nga lufta në Ukrainë se “një Rusi e militarizuar përbën një kërcënim të përhershëm për sigurinë evropiane për të ardhmen e parashikueshme”, sipas dokumentit përkatës të Komisionit të publikuar sot.

“Rusia nuk ka kapacitet për të sulmuar BE-në sot, por në vitet në vijim mund të përgatitet për të. Rreziku nuk zhduket as pas përfundimit të luftës në Ukrainë”, tha Përfaqësuesja e Lartë e BE-së, Kaja Kalas, duke prezantuar planin e Komisionit “Gatishmëria për Mbrojtje 2030”.

Bazuar në planin ushtarak të Komisionit, aftësitë mbrojtëse të BE-së do të forcohen në nëntë fusha, në përputhje me qëllimet e NATO-s. Siç tha Përfaqësuesja e Lartë e BE-së, qëllimi është të plotësohen boshllëqet me rregulla, objektiva dhe afate kohore të qarta. Agjencia Evropiane e Mbrojtjes do të luajë një rol të rëndësishëm, duke lidhur kërkesën e shteteve anëtare me kompanitë e mbrojtjes. “Qëllimi është të plotësohen të gjitha boshllëqet në mbrojtje deri në vitin 2030”, theksoi K. Kalas, por “vetëm përmes bashkëpunimit mund të adresojmë mangësitë kryesore”, tha ajo. Megjithatë, ajo vuri në dukje se shtetet anëtare do të kenë fjalën kryesore dhe do të vendosin se çfarë të sigurojnë, kur dhe nga kush. Kjo është arsyeja pse Komisioni propozon që shtetet anëtare të bashkëpunojnë në koalicione në fushat që dëshirojnë.

Një total prej 9 sektorësh prioritarë të mbrojtjes 

Plani i Komisionit u bën thirrje Shteteve Anëtare të përfundojnë krijimin e koalicioneve të aftësive në nëntë fusha kryesore të mbrojtjes dhe të plotësojnë boshllëqet kritike përmes prokurimit të përbashkët. Nëntë fushat janë: mbrojtja ajrore dhe raketore, lëvizshmëria ushtarake, sistemet e artilerisë, mbrojtja kibernetike dhe inteligjenca artificiale, raketat dhe municionet, mjetet ajrore pa pilot dhe sistemet kundër dronëve, mbështetja e infrastrukturës, operacionet tokësore dhe operacionet detare.

Komisioni po propozon që kryeqytetet evropiane të blejnë bashkërisht sisteme armësh, me qëllim që 40% e prokurimit në mbrojtje të vijë nga kontrata të përbashkëta deri në fund të vitit 2027. Megjithatë, deri më sot, shkalla e iniciativave të tilla është mezi 20%.

Katër projektet e mbrojtjes 

Përveç kësaj, Komisioni propozon katër projekte kryesore evropiane të mbrojtjes në planin e tij: Mbrojtja Kundër Dronëve, Krahu Lindor, Mburoja Evropiane e Mbrojtjes Ajrore dhe Mburoja Hapësinore. Sipas Komisionit, këto projekte mbrojtëse do të forcojnë kapacitetin parandalues ​​dhe mbrojtës të Evropës në tokë, ajër dhe det, si dhe në hapësirën kibernetike dhe hapësirë, ndërkohë që kontribuojnë drejtpërdrejt në objektivat e aftësive të NATO-s.

Duke iu referuar konkretisht murit kundër dronëve, K. Kalas tha se do të na duhet një sistem plotësisht funksional deri në fund të vitit 2027, në bashkëpunim të ngushtë me NATO-n. Ajo shtoi se çdo vend është në rrezik dhe se të gjitha vendet duhet të investojnë në sisteme kundër dronëve.

Roli i Ukrainës 

“Ukraina mbetet vija e parë e mbrojtjes e Evropës”, theksoi K. Kalas, dhe kjo është arsyeja pse garancitë e sigurisë për Ukrainën janë pjesë e udhërrëfyesit të mbrojtjes, tha ajo. “Garancia më e mirë e sigurisë është një industri e fortë mbrojtëse në Ukrainë dhe një ushtri e fortë ukrainase”. Kjo është arsyeja pse Komisioni po propozon një aleancë për dronë me Ukrainën që do të lançohet në fillim të vitit 2026. Komisioni beson se në çështjen e dronëve dhe jo vetëm, duhet të ndërtohet mbi përvojën e Ukrainës në fushën e betejës.

Kujtojmë se në mars të vitit 2025, Komisioni prezantoi Dokumentin e Bardhë mbi Mbrojtjen Evropiane – Gatishmëria 2030, i cili u plotësua nga plani ReArm Europe/Gatishmëria 2030 — një paketë ambicioze mbrojtëse që u ofron leva financiare Shteteve Anëtare të BE-së për të nxitur rritjen e investimeve në aftësitë mbrojtëse.

Aktivizimi i klauzolës kombëtare të shpëtimit të Paktit të Stabilitetit dhe Rritjes për qëllime mbrojtjeje, së bashku me kreditë e ofruara nga instrumenti i Veprimit për Sigurinë për Evropën (SAFE), formojnë shtyllën kurrizore të planit ReArm Europe / Preparedness 2030, duke u lejuar Shteteve Anëtare të rrisin ndjeshëm dhe me shpejtësi investimet e tyre në mbrojtjen evropiane.

Këshilli Evropian i qershorit bëri thirrje që plani i mbrojtjes të përcaktojë objektiva dhe pika kthese të qarta për të mbushur boshllëqet në aftësi, për të përshpejtuar investimet në mbrojtje në të gjitha shtetet anëtare dhe për të udhëhequr progresin e BE-së drejt gatishmërisë së plotë mbrojtëse deri në vitin 2030.

Burimi: APE