Hernia ndërvertebrale e diskut, e njohur edhe si sëmundja e diskut, është një nga shkaqet më të zakonshme të dhimbjes së shpinës dhe të gjymtyrëve të poshtme.

“Sëmundja e diskut prek një përqindje të madhe të popullsisë dhe mund të shkaktojë shqetësime dhe kufizime të konsiderueshme në jetën e përditshme të të prekurve”, thotë z. Stathis Samaras, neurokirurg, Drejtor i Klinikës së Shpinës dhe Kyçeve të Mëdha në Metropolitan General , i cili analizon gjithçka rreth hernies së diskut ndërvertebror, nga shkaqet dhe simptomat deri te metodat moderne të trajtimit dhe trajtimit kirurgjikal.

Çfarë është një hernie diskale dhe si mund ta njohim atë?

“Disku ndërvertebror është materiali i vendosur midis rruazave të shtyllës kurrizore dhe vepron si një “amortizues” për shtyllën kurrizore, duke thithur goditjet dhe duke siguruar fleksibilitet.” Kur struktura – arkitektura e diskut është e ndërprerë dhe materiali nga brendësia e tij del ose edhe shkëputet, themi se kemi një disk intervertebral të hernizuar. Kjo gjendje mund të shkaktojë presion mbi nervat e shtyllës kurrizore dhe/ose palcës kurrizore, duke çuar në dhimbje, mpirje ose dobësi në ekstremitete, ndjenjë lodhjeje, paqëndrueshmëri gjatë ecjes, çrregullime në urinim dhe/ose jashtëqitje e kështu me radhë.

Simptomat e një hernie diskale ndryshojnë në varësi të zonës së shtyllës kurrizore të prekur. Llojet më të zakonshme të hernies përfshijnë belin dhe qafën. Personat që vuajnë zakonisht raportojnë dhimbje të forta që rrezatojnë në gjymtyrët e poshtme, ku nervi shiatik është më i prekuri. “Në raste më të rënda, dhimbja mund të shoqërohet me dobësi ose mpirje, gjë që kufizon aftësinë dhe/ose formën e lëvizjes”, shpjegon ai.

Cilat janë faktorët e rrezikut?

Një hernie diskale mund të shkaktohet nga një sërë shkaqesh, të cilat lidhen kryesisht me konsumimin dhe grisjen e shtyllës kurrizore, por edhe me faktorë të jashtëm që ndikojnë në shëndetin e saj. Faktorët kryesorë të rrezikut përfshijnë:

  • Plakja: Me kalimin e viteve, disqet kurrizore humbasin elasticitetin dhe aftësitë e tyre për të thithur goditjet, duke i bërë ato më të prirura ndaj çarjeve dhe “grisjeve”.
  • Tendosje Fizike: Njerëzit që kryejnë punë fizike me tendosje të fortë fizike, siç është mbajtja e peshave të rënda ose kryerja e ushtrimeve të forta fizike, janë të ekspozuar ndaj një rreziku në rritje të lëndimeve ose ndryshimeve degjenerative në disqe.
  • Lëvizje Përsëritëse: Kryerja e vazhdueshme e lëvizjeve që kërkojnë përkulje ose përdredhje intensive të shtyllës kurrizore, si tek atletët profesionistë ose punëtorët në pozicione që kërkojnë që ata të ngrenë ose përdredhin shpesh, mund të shkaktojë lodhje dhe konsumim të disqeve ndërvertebrore.
  • Predispozita gjenetike: Disa njerëz kanë një predispozitë gjenetike për të zhvilluar një hernie diskale, për shkak të faktorëve trashëgues që ndikojnë në strukturën dhe elasticitetin e disqeve të tyre.
  • Qëndrimi i dobët: Qëndrimi i vazhdueshëm i dobët ose pozicionimi i gabuar gjatë aktivitetit të përditshëm (p.sh., orë të gjata pune ulur pa mbështetje të mjaftueshme për shpinën) mund të ushtrojë tendosje në shpinë dhe të shkaktojë probleme me disqet.
  • Humbje Peshe ose Obezitet: Presioni i tepërt i ushtruar nga pesha e tepërt mbi kockat dhe disqet e shtyllës kurrizore mund të intensifikojë konsumimin e tyre, ndërsa humbja e menjëhershme e peshës pa gjendje të duhur fizike mund të çojë në dobësi të muskujve dhe tendosje shtesë në shtyllën kurrizore.

Cili është trajtimi konservativ për hernien?

Trajtimi për një hernie diskale varet nga ashpërsia e gjendjes dhe simptomat e pacientit. Në shumicën e rasteve, sëmundja mund të trajtohet në mënyrë konservative, pa nevojën e ndërhyrjes kirurgjikale.

Trajtimi konservativ i hernies së diskut ndërvertebral përqendrohet në lehtësimin e simptomave dhe rikthimin e lëvizshmërisë së pacientit, pa pasur nevojë për ndërhyrje kirurgjikale. Trajtimi zakonisht përfshin metodat e mëposhtme:

  • Pushimi: Pushimi periodik është thelbësor për të shmangur përkeqësimin e simptomave dhe për të zvogëluar stresin në shpinë. Pushimi duhet të jetë i kufizuar dhe i kontrolluar, pasi palëvizshmëria e plotë mund të shkaktojë dobësi muskulore dhe komplikacione të tjera.
  • Fizioterapia: Programet speciale të fizioterapisë synojnë forcimin e muskujve të torsos dhe shpinës, rikthimin e qëndrimit të duhur dhe lehtësimin e presionit mbi shpinën.
  • Medikamentet: Medikamentet janë shpesh vija e parë e mbrojtjes për lehtësimin e dhimbjes dhe inflamacionit. Medikamentet më të zakonshme përfshijnë:
    • Barna anti-inflamatore josteroide (NSAID)
    • Analgjezikët
    • Relaksues muskujsh
  • Mbështetëse ortopedike: Në shumë raste, përdorimi i mbështetëseve speciale mund të lehtësojë dhimbjen dhe të lehtësojë shërimin. Këto përfshijnë:
    • Rripat mbështetës
    • Jaka qafe
  • Injeksione kortikosteroidesh: Kur dhimbja mbetet e fortë dhe nuk qetësohet me ilaçet tradicionale, mjeku mund të sugjerojë një injeksion lokal të kortikosteroideve në zonën e prekur të shtyllës kurrizore. Këto injeksione (epidurale, intratekale, intraartikulare) ndihmojnë në trajtimin e inflamacionit rajonal dhe mund të ofrojnë lehtësim nga dhimbja dhe simptomat e tjera – shenjat e sëmundjes së diskut.

Kur kërkohet trajtim kirurgjikal?

Kur trajtimi konservativ është joefektiv ose kur hernia shkakton simptoma neurologjike, të tilla si dobësi ose humbje të ndjesisë, kirurgjia mund të jetë zgjidhja më e mirë për të rikthyer funksionalitetin dhe për të lehtësuar dhimbjen.

Kirurgët modernë përdorin teknika minimalisht invazive, të cilat ofrojnë avantazhe të tilla si më pak dhimbje pas operacionit dhe një kthim më të shpejtë në jetën e përditshme. Në veçanti, procedurat kirurgjikale më të zakonshme përfshijnë:

  • Disektomia: Heqja e pjesës së dëmtuar të diskut për të zvogëluar presionin mbi nervat, duke siguruar lehtësim të menjëhershëm nga dhimbja dhe simptomat neurologjike.
  • Mikrodiskektomia-Disekektomia endoskopike-Diskektomia duke përdorur lazer: Këto janë forma të avancuara të diskektomisë. Heqja e diskut bëhet me saktësi më të madhe, duke përdorur prerje më të vogla dhe pajisje të specializuara. Në këtë mënyrë, koha e rikuperimit dhe ndërlikimet e mundshme kirurgjikale zvogëlohen më tej.
  • Diskoplastia – ndërhyrje intradiskale perkutane, p.sh. injeksion me diskogel . Me indikacione specifike, ato madje mund të ofrojnë përmirësim të ndjeshëm në sëmundjen e diskut me anestezi lokale, veçanërisht në rastet e disqeve të degjeneruara pa presion të konsiderueshëm mbi strukturat nervore.
  • Bashkimi kurrizor: Në rastet kur: 

    • Hernia shkakton dobësi ose deformim të rëndë të shtyllës kurrizore, -ka indikacione të rëndësishme të pranisë së paqëndrueshmërisë së shtyllës kurrizore.
    • Sëmundja e diskut është e rëndësishme në më shumë se një hapësirë ​​ndërvertebrale, – ka një përsëritje të një hernie diskale të operuar më parë.
    • Mundësia e përsëritjes së një hernie diskale është e lartë pas një diskektomie (p.sh., një këputje e gjerë e një disku radiologjikisht në MRI). Në këtë procedurë, vertebrat lidhen me njëra-tjetrën me ndihmën e pllakave metalike, vidave, ndërtrupave, implanteve speciale, me qëllim sigurimin e stabilitetit të shtyllës kurrizore.
  • Zëvendësimi i diskut: Në raste të rralla, kur disku është dëmtuar plotësisht, zëvendësimi i diskut me një artificial mund të jetë zgjidhja më e mirë, duke rikthyer funksionalitetin e shtyllës kurrizore.

Zgjedhja e procedurës së duhur kirurgjikale varet nga pamja klinike dhe nevojat e pacientit, me mjekun që përcakton strategjinë më të mirë për secilin rast.

Çfarë rehabilitimi është i nevojshëm pas operacionit?

“Rehabilitimi postoperativ është gjithashtu i rëndësishëm për shërimin e plotë të pacientit. Koha e rikuperimit ndryshon, por shumica e pacientëve mund të kthehen në një rutinë normale ditore brenda pak ditësh pas operacionit.

Fizioterapia dhe ushtrimet forcuese janë thelbësore për forcimin e shtyllës kurrizore dhe parandalimin e problemeve në të ardhmen.

Përafërsisht 85% e pacientëve me hernie diskale që i nënshtrohen ndërhyrjes kirurgjikale kthehen në punë ose në aktivitetet e përditshme brenda 4-6 javësh.

“90% e pacientëve me ndërhyrje kirurgjikale minimale invazive përjetojnë lehtësim të ndjeshëm të dhimbjes dhe rritje të lëvizshmërisë brenda dy javëve të para”, përfundon z. Saddler.