Gazeta Financial Times e vendos Athinën në kuadrin e qyteteve që paraqesin një kandidaturë të fortë… për një zjarr të madh dhe shkatërrues . Në një raport të titulluar “Viktimat e lehta: Qytetet më të prekshme nga fatkeqësitë klimatike”, gazeta i referohet rajoneve të planetit që mund të përballen me fatkeqësi të mëdha nga zjarret.
Gazeta vëren se kryeqyteti grek ka përzierjen perfekte të elementëve të nevojshëm për një zjarr të madh, sipas shkencëtarëve që folën për raportin .
Rreziku nga Hymettus
Një zjarr i madh që, siç thotë Costas Lagouvardos, Drejtor i Kërkimeve në Institutin e Kërkimeve Mjedisore dhe Zhvillimit të Qëndrueshëm në Observatorin Kombëtar të Athinës, mund të fillojë, për shembull, në Hymettus, “një mal i mbushur me manastire historike dhe pyje pishe”.
“Mendoj se do të jetë kërcënimi i radhës”, shton ai. Siç raporton botimi, “simulimet e kryera me kolegun e tij Theodoros Giannaros, një modelues atmosferik, tregojnë se si një zjarr që mund të fillojë në kodrat veriore të Hymettus do të përparonte “shumë shpejt” nëse nxitej nga erëra të forta”.
Harta me zjarret pyjore në kryeqytet midis viteve 2017 dhe 2023
Duke përdorur pyllin e thatë dhe bimësinë e malit si burim karburanti, flakët mund të zbresin shpejt drejt qytetit.” Ai shton se “ndërsa mali është i mbrojtur shumë, veçanërisht në muajt e verës, mund të ndodhë një zjarr.”
Gazetari i gazetës dokumenton zonat pyjore të djegura në Varnavas, si dhe pranë Observatorit të Pentelit , ku shkencëtarët po hulumtojnë marrëdhënien midis kushteve meteorologjike dhe zjarreve vdekjeprurëse.
Edhe ata, vihet re, u kapën në befasi nga zjarri që mbërriti në pragun e tyre gushtin e kaluar. Fakti që një zjarr erdhi kaq afër ndërtesës ku shkencëtarët prej kohësh po përpiqen ta kuptojnë fenomenin, nxjerr në pah sfidat kryesore me të cilat përballen qytetet anembanë botës, ndërsa ngjarjet ekstreme të motit intensifikohen. “Zjarri ishte një tronditje për shumë njerëz”, shpjegon Lagouvardos.
Titulli i artikullit të Financial Times i referohet Athinës si një “rosë që rri ulur” (domethënë, një objektiv i palëvizshëm).
“Edhe pse rajoni i Atikës është goditur nga shumë zjarre vitet e fundit, të nxitura nga temperatura rekord, ishte hera e parë që një zjarr ishte kaq afër strukturës urbane”, shton ai në lidhje me përvojën e dhimbshme të vitit të kaluar, kur flakët arritën në Patima Chalandri.
Në fund të fundit, Athina i shpëtoi mezi një zjarri shkatërrues. “Ajo që mungonte ishte elementi i erës”, thotë Thomas Smith, profesor i asociuar i gjeografisë mjedisore në Shkollën e Ekonomisë në Londër, duke treguar një faktor kritik që mund ta përshkallëzojë një zjarr nga i menaxhueshëm në katastrofik.
Cilat qytete konsiderohen objektiva të lehta?
Athina dhe qytete të tjera të mëdha, si Dallasi, Lisbona, Sidnei dhe Kejptauni, janë ato që disa shkencëtarë i quajnë ” rosa të ulura” ose shënjestra të lehta. Kushtet e tyre klimatike dhe gjeografike nënkuptojnë se ato janë jashtëzakonisht të ndjeshme ndaj fatkeqësive.
Këto ngjarje mund të variojnë nga zjarret në pyje, si ato në Los Angeles në janar, deri te përmbytjet, si ato në Valencia vitin e kaluar. Me vitin 2025 që pritet të jetë një nga vitet më të ngrohta të regjistruara ndonjëherë, pavarësisht fenomenit më të freskët të motit La Nina në fillim të këtij viti, shkencëtarët po paralajmërojnë për një rrezik në rritje të fatkeqësive që lidhen me klimën. Hulumtimet kanë treguar se kushtet e nxehta, të thata dhe me erë që çuan në zjarret e Los Angeles kishin rreth 35% më shumë gjasa të shkaktoheshin nga ndryshimet klimatike.
Modelimi i Athinës
Në rastin e Athinës, modelimi nga Christos Giannakopoulos i Observatorit Kombëtar tregon se, në një skenar “të vazhdueshëm”, ku bëhet pak përparim në uljen e emetimeve të gazrave serrë, qyteti pritet të ketë deri në 40 ditë shtesë me temperatura maksimale mbi 35 °C çdo vit deri në vitin 2050, krahasuar me periudhën nga viti 1981 deri në vitin 2000.
Zona më e madhe e Athinës, ashtu si qytete të tjera, ka “përzierjen perfekte” të elementëve të nevojshëm për një zjarr të madh në pyll, vëren Joe McNorton, një modelues i sipërfaqes së tokës në Qendrën Evropiane për Parashikime të Motit me Afat Mesëm. “Zjarret kanë nevojë për lëndë djegëse, shpesh në formën e bimësisë, një burim ndezjeje si nxehtësia e tepërt ose një zjarr i shkaktuar nga njeriu, dhe kushtet e duhura të motit”, thotë ai për atë që mund të bëhet me ndihmën e erërave të forta.
E gjithë kjo përkeqësohet nga shtrirja urbane. Ndërsa zjarret në pyje nuk janë një fenomen i ri, duke qenë pjesë e ekosistemit të Tokës për mijëvjeçarë, më shumë njerëz tani jetojnë pranë burimeve potencialisht të mëdha të karburantit.
Siç thekson raporti, “që nga vitet 1950, ndërtesat në Athinë janë shtrirë drejt maleve, kodrave dhe detit që rrethojnë zonën”, duke krijuar pika ndezjeje për zjarre. Moti i paqëndrueshëm i bën këto zona edhe më të ndezshme.
Një situatë e ngjashme mund të zhvillohet në Athinë, paralajmërojnë shkencëtarët, ku një periudhë reshjesh e ndjekur nga thatësira dhe temperatura mbi 40 gradë Celsius do të siguronte një bollëk “karburanti”.
Zjarret kanë edhe pasoja afatgjata, siç janë përmbytjet, shpjegon Michalis Diakakis, një ekspert në fatkeqësitë që lidhen me klimën dhe fenomenet ekstreme në Universitetin e Athinës.
Ky rrezik zgjat deri në një dekadë pas një zjarri në disa zona, thekson ai, dhe mund të jetë shumë më shkatërrues për qendrat e qyteteve. “Është e lehtë të bllokosh një pjesë të një lumi, duke e shtyrë ujin jashtë dhe duke e përmbytur zonën. Përmbytjet përfundimisht do të zbresin drejt qendrës së qytetit.”
