158 nga 193 shtete anëtare të OKB-së e njohin shtetin e Palestinës

Udhëheqës nga e gjithë bota u mblodhën të hënën në Kombet e Bashkuara për të mbështetur shtetin e Palestinës, një moment historik diplomatik gati dy vjet pas shpërthimit të luftës në Rripin e Gazës, pavarësisht kundërshtimit të fortë nga Izraeli dhe Shtetet e Bashkuara. Nga 193 shtetet anëtare të OKB-së, 158 do ta njohin të drejtën e palestinezëve për të ekzistuar si një entitet gjeografik dhe politik para se të përfundojë asambleja e përgjithshme.

Presidenti francez Emmanuel Macron njoftoi se vendi i tij njeh shtetin e Palestinës gjatë një samiti të bashkëorganizuar nga Parisi me Arabinë Saudite, një moment historik që mund të rriste moralin e palestinezëve, por nuk duket i aftë të ndryshojë ndjeshëm situatën në terren.

“Jemi mbledhur këtu sepse ka ardhur koha për paqe”, theksoi presidenti francez në fjalën e tij dhe theksoi se “ka ardhur koha për të liruar pengjet, për të ndaluar luftën, masakrat dhe ikjen e njerëzve. Ka ardhur koha sepse ka një nevojë urgjente kudo. Ka ardhur koha për paqe”.

Jemi shumë pranë pamundësisë për të arritur paqen, tha ai, duke shtuar se “asgjë nuk e justifikon luftën”.

Emmanuel Macron theksoi se “ne kemi dështuar të ndërtojmë paqe të qëndrueshme”. Duke iu referuar sulmeve të 7 tetorit të kryera nga Hamasi, ai kujtoi se “asgjë nuk mund të justifikojë përdorimin e terrorizmit”. Ai i përshkroi këto sulme si “një plagë që është ende e hapur”.

Vërehet se gjatë fjalimit të tij, vendet e delegacionit izraelit ishin bosh.

Izraeli ka marrë dënim ndërkombëtar për operacionet e tij ushtarake në Gaza, ku më shumë se 65,000 palestinezë janë vrarë që nga fillimi i luftës. Në javët e fundit, ushtria izraelite ka nisur një operacion të gjerë tokësor për të pushtuar Qytetin e Gazës, qendrën më të madhe urbane të enklavës.

“Ne duhet të hapim rrugën për paqe”, tha Macron në fillim të samitit të djeshëm.

“Ne duhet të bëjmë gjithçka që mundemi për të ruajtur vetë mundësinë e një zgjidhjeje me dy shtete, ku Izraeli dhe Palestina të jetojnë krah për krah në paqe dhe siguri”, theksoi ai përpara se të njoftonte njohjen e shtetit palestinez nga Parisi, duke marrë duartrokitje nga të pranishmit.

Njohja e shtetit të Palestinës është e rëndësishme

Kryeministri spanjoll Pedro Sanchez, qeveria e të cilit njohu shtetin palestinez në vitin 2024, tha në një intervistë me Reuters se njohja e shtetit të Palestinës nga vende të ndryshme kohët e fundit është shumë e rëndësishme.

“Ne kemi dy vende (anëtare të përhershme) të Këshillit të Sigurimit të OKB-së, Britaninë dhe Francën, që e njohin shtetin e Palestinës dhe së dyti, në shoqërinë perëndimore (…) sot ekziston një shumicë e madhe vendesh që tashmë e njohin shtetin palestinez”, shpjegoi ai.

Macron prezantoi kornizën për një Autoritet të ripërtërirë Palestinez që duhet të vazhdojë me reformat, por ai përmendi arritjen e një armëpushimi me Izraelin dhe lirimin e të gjithë pengjeve izraelite të mbajtura nga Hamasi si kushte për funksionimin e një ambasade franceze në Palestinë.

Përpara Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së, e cila zhvillohet këtë javë, Luksemburgu, Malta, Belgjika dhe Monako njoftuan dje, të hënën, se njohin shtetin palestinez.

Në total, më shumë se tre të katërtat e 193 shteteve anëtare të OKB-së e kanë njohur shtetin e Palestinës.

“U bëjmë thirrje atyre që nuk e kanë bërë ende këtë, ta bëjnë këtë”, tha presidenti palestinez Mahmoud Abbas, duke folur në samit nëpërmjet video-lidhjes, pasi SHBA-të nuk i dhanë atij vizë për të marrë pjesë personalisht.

“Ne kërkojmë mbështetjen tuaj në mënyrë që Palestina të bëhet anëtare e plotë e OKB-së”, shtoi ai, ndërsa premtoi të vazhdojë me reformat dhe të thërrasë zgjedhje brenda një viti pas arritjes së një armëpushimi në Gaza.

Delegacioni që përfaqëson Shtetin e Palestinës në OKB ka statusin e vëzhguesit dhe nuk ka të drejtë vote. Për t’u bërë anëtare e plotë e OKB-së, Palestina do të duhet të marrë miratimin nga Këshilli i Sigurimit i OKB-së, ku SHBA-të kanë të drejtë vetoje.

Çfarë do të thotë vala e njohjeve në praktikë?

Palestina është një shtet me njohje ndërkombëtare, por pa ekzistencë të vërtetë.

Ka një shkallë të lartë njohjeje ndërkombëtare, misione diplomatike jashtë vendit dhe ekipe që marrin pjesë në ngjarje sportive, përfshirë Lojërat Olimpike.

Megjithatë, për shkak të një konflikti të gjatë me Izraelin, ai nuk ka kufij të njohur ndërkombëtarisht, nuk ka kryeqytet dhe nuk ka ushtri. Për shkak të pushtimit ushtarak izraelit të Bregut Perëndimor, Autoriteti Palestinez, i themeluar pas marrëveshjeve të paqes të viteve 1990, nuk ushtron kontroll të plotë mbi territoret ose popullsinë e tyre. Gaza, ku Izraeli është gjithashtu një fuqi pushtuese, është në mes të një lufte shkatërruese.

Pra, duke qenë se Palestina mbetet një kuazi-shtet, njohja vepron kryesisht në një nivel simbolik. Ky veprim përbën një deklaratë të fortë morale dhe politike, por pa e ndryshuar thelbësisht realitetin. Megjithatë, simbolika është e fuqishme.

Shihni listën e vendeve evropiane që e kanë njohur shtetin e Palestinës

Vërehet se dje, njohjes i paraprinë Britania, Kanadaja, Portugalia dhe Australia, ndërsa pritet që të pasojnë edhe vende të tjera.

Një total prej mbi 150 shtetesh anëtare të OKB-së e kanë njohur tashmë shtetin e Palestinës.

Shembulli i Francës u ndoq nga 4 vende të tjera, përkatësisht: Belgjika, Luksemburgu, Andorra, San Marino dhe Malta.

Vërehet se deri më tani 16 nga 27 vendet e BE-së e kanë njohur shtetin palestinez.

Këto janë si më poshtë: Franca, Qiproja, Malta, Sllovakia, Belgjika, Luksemburgu, Republika Çeke, Hungaria, Bullgaria, Rumania, Polonia, Suedia, Irlanda, Spanja, Sllovenia, Portugalia.

Prandaj, 11 vende të BE-së, përfshirë Greqinë, nuk kanë bërë asnjë njohje.

Këto vende janë: Austria, Kroacia, Danimarka, Estonia, Finlanda, Gjermania, Italia, Greqia, Letonia, Lituania dhe Holanda.

Gjithashtu, ka 3 vende evropiane që janë anëtare të NATO-s dhe kanë njohur një shtet palestinez. Ato janë Islanda, Norvegjia dhe Britania.

Vlen të përmendet se Qiproja, megjithëse mban marrëdhënie të shkëlqyera me Izraelin dhe furnizon një numër sistemesh mbrojtëse, ka njohur një shtet palestinez. Në ndryshim nga Greqia, e cila është ndër shtetet e BE-së që nuk e kanë njohur atë.

Historia e Shtetit të Palestinës

Shteti i Palestinës u krijua zyrtarisht nga Organizata për Çlirimin e Palestinës (PLO) në Algjer më 15 nëntor 1988. Algjeria ishte vendi i parë që e njohu shtetin e ri.

Rreth pesëdhjetë vende ndoqën shembullin: anëtarë të Lidhjes Arabe, anëtarë të ish-bllokut sovjetik, si dhe disa vende afrikane dhe aziatike.

Pasuan disa valë njohjesh. Në veçanti, në vitet 2010 dhe 2011, shumica e vendeve të Amerikës Qendrore dhe Latine e njohën gjithashtu Palestinën.

Më vonë erdhën njohjet e para nga vendet evropiane – Polonia, Republika Çeke, Sllovakia, Hungaria, Rumania, Bullgaria dhe Qiproja, të gjitha e njohën Shtetin e Palestinës përpara se të pranoheshin në Bashkimin Evropian.

Teknikisht, Suedia ishte vendi i parë që njohu Palestinën, ndërkohë që ishte tashmë anëtare e BE-së. Pas njoftimeve të pritura të sotme, shteti palestinez do të njihet nga 16 nga 27 vendet anëtare të BE-së, megjithëse Hungaria dhe Republika Çeke tani po sfidojnë njohjen e tyre të mëparshme.

Nga 54 shtetet anëtare të Bashkimit Afrikan, vetëm Eritrea dhe Kameruni, të cilat kanë lidhje të ngushta me Izraelin, nuk e njohin Palestinën. Bashkimi Afrikan, si organizatë, mbështet hapur kauzën palestineze dhe i jep Palestinës statusin e shtetit vëzhgues.

Me kërkesën e Algjerisë, Palestina u bë anëtare e UNESCO-s në vitin 2011, gjë që çoi në pezullimin e pagesave të SHBA-së për organizatën. SHBA-të u tërhoqën zyrtarisht nga UNESCO në vitin 2017. Nën administratën e Biden, në vitin 2023, SHBA-të u ribashkuan me UNESCO-n, por e lanë përsëri këtë institucion të dedikuar për kulturën dhe arsimin pasi Presidenti i SHBA-së Donald Trump u rikthye në pushtet në vitin 2025.

Shteti i Palestinës u pranua më 29 nëntor 2012, si shtet vëzhgues i OKB-së, pas një votimi prej 138 votash pro, 9 kundër dhe 41 abstenimesh.

Në vitin 2015, ajo u bë palë në Statutin e Romës të Gjykatës Ndërkombëtare Penale. Është gjithashtu anëtare vëzhguese e Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH), anëtare e asociuar e Konferencës së Kombeve të Bashkuara për Tregti dhe Zhvillim (UNCTAD) dhe, që nga viti 2018, anëtare e Organizatës për Ndalimin e Armëve Kimike (OPCW).

Bojkoti nga SHBA-të dhe Izraeli

Shtetet e Bashkuara dhe Izraeli bojkotuan seancën e djeshme. Ambasadori izraelit në OKB, Danny Danon, tha se Izraeli do të shqyrtojë se si t’u përgjigjet njoftimeve të vendeve për njohjen e një shteti palestinez pasi kryeministri Benjamin Netanyahu të kthehet nga Nju Jorku javën e ardhshme.

“Këto çështje duhet të jenë çështje negociatash midis Izraelit dhe palestinezëve në të ardhmen”, theksoi Danon.

Netanyahu është planifikuar të takohet me Presidentin e SHBA-së Donald Trump më 29 shtator në Uashington.