Kur një person është në pikën që po mendon t’i japë fund jetës së tij, rreziqet janë të larta. Edhe profesionistët me përvojë të shëndetit mendor mund të ndihen të turpëruar ose të pasigurt. Dhe meqenëse e kam parë në praktikë, protokollet e sigurisë (“planet tipike të sigurisë”) që përdoren shpesh janë më shumë për mbulim profesional sesa për mbrojtjen thelbësore të personit që vuan.
E megjithatë – ka diçka që mund të bëjë vërtet një ndryshim. Diçka që secili prej nesh mund ta ofrojë, pa trajnim, pa teknika. Dhe kjo diçka është shpresa.
Kur dikush mendon t’i japë fund jetës së tij, nuk ka nevojë për diagnoza apo fjalë të mëdha. Ajo që i duhet është shpresa. Jo teorike – por ekzistenciale. Një ndjenjë e vërtetë se “nuk do të jetë gjithmonë kështu”, se “ka diçka përtej asaj që po përjetoj tani”, se “nuk jam vetëm”.
E vërteta është se vetëvrasja nuk lind nga depresioni – por nga dëshpërimi. Ndjenja se asgjë nuk mund të ndryshojë, se errësira është e përhershme, se nuk ka rrugëdalje. Kur dikush ka humbur besimin në vetvete, te njerëzit dhe te Zoti, atëherë ai është vërtet në rrezik. Dëshpërimi është errësira që shuan çdo flakë, çdo dëshirë për jetë.
Në Japoni, në shkëmbinjtë Tojinbo, të cilët janë bërë të njohur si një vend me rrezik të lartë për vetëvrasje, një ish-oficer policie, Yukio Shige, filloi të patrullonte zonën vullnetarisht në vitin 2004. Ai flet me njerëz që duket se janë të dëshpëruar dhe u ofron atyre kafe, ushqim dhe shpresë. Ky burrë ka shpëtuar qindra jetë me ndërhyrjen e tij personale. Jo sepse u jep zgjidhje, por sepse u jep atë që kishin harruar se ekzistonte: praninë, dëgjimin, lidhjen njerëzore. Dhe nëse keni udhëtuar në Japoni (sidomos në Tokio!), atëherë do ta dini se të kesh dikë të ndalet dhe të flasë me ty është jashtëzakonisht e rrallë dhe sigurisht e mirëpritur (sepse nuk ndodh kurrë!)
Ekziston edhe një histori nga Meksika, në një zonë (të bukur) me shkëmbinj të pjerrët dhe ura ku për fat të keq shpesh regjistrohen vetëvrasjet. Qeveria instaloi atje një telefon të thjeshtë me një fjalë mbi të: “Shpresë”. Disa, pak para se të ndërmarrin hapin e pamend, shpesh e marrin telefonin. Në anën tjetër të linjës është një person, një vullnetar, i cili nuk ofron trajtim, por diçka shumë më të thjeshtë: ngushëllim, lidhje, shpresë. Dhe kjo është e mjaftueshme për të shpëtuar një jetë.
Nëse duam ta ndryshojmë vërtet bisedën rreth vetëvrasjes, duhet të pranojmë se shërimi më i madh nuk është farmaceutik apo psikologjik – është social. Është takim, lidhje, besimi se nuk jemi vetëm. Është akti i përditshëm i mirësisë, shqetësimi i sinqertë, “Unë jam këtu për ty”.
Nëse njihni dikë që po kalon vështirësi, mos e lini vetëm. Pyeteni si po ia del, krijoni hapësirë që të flasë, qëndroni pranë tij. Mund të mos dini çfarë të thoni – dhe kjo është në rregull. Mos e nënvlerësoni kurrë praninë tuaj. Ju mund të jeni “telefoni i shpresës” së dikujt.
Dhe nëse vetë po kaloni një periudhë të vështirë, dijeni se jeta mund të ndryshojë. Ka mënyra për t’u ndjerë më mirë – dhe disa prej tyre funksionojnë menjëherë.
Mund të bëni zgjedhje të vogla, të drejtoheni te diçka që ju jep kuptim. Jo, nuk do të zgjidhet gjithçka menjëherë, por ky akt i vogël kujdesi për veten mund të sjellë përsëri diçka që dukej e humbur: shpresën.
Shpresa nuk është luks. Nuk është një koncept abstrakt. Është praktike. Është shpëtimtare. Është mesazhi se gjërat mund të ndryshojnë. Nuk do të jenë gjithmonë kështu. Mund të jesh duke vuajtur tani, por kjo dhimbje nuk është e përjetshme. Do të kalojë.
Ka jetë pas dhimbjes. Dhe nëse ka një gjë që të gjithë duhet ta mbajmë fort, është kjo: shpresa shpëton jetë. Prandaj, mos e nënvlerësoni kurrë ndikimin tuaj. Ju mund të shpëtoni një jetë./koha
