Ivanka Trump dhe bashkëshorti i saj, Jared Kushner, kanë shpenzuar më shumë se 1 miliard dollarë për të blerë ishullin e Sazanit, një nga ishujt e fundit të pazhvilluar dhe të egër në Detin Mesdhe, me qëllimin për ta shndërruar atë në një vendpushim luksoz pasi të hiqen municionet e pashpërthyera prej tij. Sazani, ku ndodhet baza ushtarake më e fortifikuar e Shqipërisë gjatë Luftës së Ftohtë, tani njihet nga vendasit si Ishulli i Trumpëve – Ishulli Trump.
Në ishullin e Sazanit, pranë brigjeve të Shqipërisë, peizazhi i ngjan epokës së dinosaurëve. Fieret, livandoja gjigante, plumbago – “lulja e dashurisë”, rozmarina, fshesa e gjelbër dhe dafina rriten në malin në qendër të ishullit, i cili ofron pamje mahnitëse, veçanërisht në perëndim të diellit, raporton Guardian. Negociatat për blerjen e Ishullit të Sazanit mbetën sekrete deri në minutën e fundit, madje edhe nga shumë ligjvënës shqiptarë që mësuan për marrëveshjen prej 1.4 miliardë dollarësh nga shtypi.
Gjatë epokës komuniste (1946-1991), Shqipëria njihej si “Koreja e Veriut e Evropës” dhe Sazani u bë simbol i izolimit ekstrem: një fortesë ushtarake që diktatori Enver Hoxha, i cili kishte frikë se vendi i tij do të binte viktimë e një superfuqie, e imagjinonte se do të ndihmonte në mbrojtjen e vendit nga një sulm i NATO-s ose anëtarëve të Paktit të Varshavës. Për dekada të tëra, ushtarët e stacionuar në ishull përgatiteshin për një sulm të tillë që nuk ndodhi kurrë. Ishulli strehonte një bazë ushtarake me kazerma, një teatër, një shkollë dhe një spital. Në vitet 1970, rreth 150 familje ushtarake jetonin në ishull pa kontakt me pjesën tjetër të popullsisë. “Por ata ishin të privilegjuar. Ata kishin ushqim, rroba, arsim, pajisje shtëpiake”, tha Arbër Celai, një komandant i marinës shqiptare i cili shërben gjithashtu si udhërrëfyes i ishullit. Pritja mori fund kur regjimi komunist u shemb në vitin 1991.
Vizitorët ende mund të shohin shumë strehimore dhe tunele kundër sulmeve ajrore që kishin për qëllim mbrojtjen e furnizimeve dhe municioneve të garnizonit ose që do të përdoreshin si vende strehimi në rast të luftës guerile kundër pushtuesve imperialistë.
Në ishullin e Sazanit ka 16 kilometra tunele, por tani ato janë të banuara vetëm nga lakuriqët e natës, nepërkat dhe lepujt. Ekzistojnë gjithashtu rreth 3,600 bunkerë – “kërpudha” betoni të armuar që dalin nga bimësia ose janë vendosur në majat e maleve si poste vëzhgimi për të dalluar aeroplanmbajtëset amerikane ose fregatat sovjetike. Disa nga këto relike të epokës komuniste të Shqipërisë do të rinovohen dhe do të përfshihen në projektin e ri të pasurive të patundshme, sipas Kushner. Negociatat për blerjen e ishullit të Sazanit mbetën sekrete deri në minutën e fundit, madje edhe nga shumë ligjvënës shqiptarë që mësuan për marrëveshjen prej 1.4 miliardë dollarësh nga shtypi.
Sa i përket shumë tabelave në ishull që paralajmërojnë vizitorët për praninë e minave, Chelai shpjegoi se minat nuk janë rreziku më i madh. “Ky vend është plot me municione të pashpërthyera, ka ende shumë vende që duhen pastruar.” Municionet e pashpërthyera në ishull kanë qenë atje që nga vitet 1990, “kur kriminelët sulmuan ishullin pikërisht nën hundën e ushtrisë, duke plaçkitur depot e armëve dhe municioneve”, sipas guidës së ishullit. Kështu që armiku më në fund mbërriti, por nuk ishin transportues aeroplanësh dhe fregata të huaja, por anije të vogla e të improvizuara që u përkisnin bashkatdhetarëve të ushtarëve që supozohej të mbronin ishullin.
Këto ditë, ishulli kontrollohet nga forcat e armatosura shqiptare. Tre marinarë patrullojnë portet e ndryshkura dhe të rrënuara në gjirin e San Nikolos, ku Affinity Global Development, kompania që Kushner themeloi me partnerin e tij Asher Abecerra, planifikon të ndërtojë portin kryesor për jahtet luksoze që do të ankorohen në ishull.
Shikoni videon e planeve të familjes Trump për ta kthyer Sazanin në një vendpushim luksoz
Shqipëria është bërë një destinacion kryesor turistik vitet e fundit, falë kryesisht kryeministrit Edi Rama, i cili e ka transformuar vendin në një “tigër ekonomik” të Ballkanit. Jared Kushner dhe Ivanka Trump duan ta shndërrojnë ishullin e Sazanit të Shqipërisë në një vendpushim turistik luksoz.
Rama shpjegoi se Shqipëria nuk mund të përballojë të mos shfrytëzojë një dhuratë të natyrës si Sazani. “Ne kemi nevojë për turizëm luksoz ashtu si shkretëtira ka nevojë për ujë”, tha kryeministri shqiptar, i cili shpjegoi se nuk ka frikë nga polemikat që mund të lindin nga projekti i pasurive të paluajtshme, për sa kohë që “ndihmon në tërheqjen e vëmendjes dhe investimeve”.
Shqipëria nuk është objektivi i vetëm i Kushnerit. Ai është i interesuar edhe për Serbinë, ku Affinity Partners planifikon ta shndërrojë ish-ndërtesën e Ministrisë së Mbrojtjes në Beograd në një hotel luksoz.
Negociatat për blerjen e Ishullit të Sazanit mbetën sekrete deri në minutën e fundit. Njerëzit e zakonshëm dhe ligjvënësit nuk u informuan për marrëveshjen prej 1.4 miliardë dollarësh deri pasi ajo u zbulua në shtyp. Avantazhet për investitorët amerikanë janë të dukshme: ata nuk paguajnë taksa ndërsa projekti është në fazën e zhvillimit dhe shteti kujdeset për të gjitha shërbimet, duke përfshirë ujin, energjinë elektrike dhe kanalizimet. Natyra u kujdes për pjesën tjetër – diellin, detin, foka mesdhetare dhe xhunglën subtropikale. Disa nga rrënojat e ishullit nga epoka komuniste e Shqipërisë do të riparohen dhe do të përfshihen në projektin e ri të pasurive të paluajtshme.
Edhe pse kompania e Kushnerit ka thënë se do të respektojë ekologjinë lokale, aktivistët mjedisorë kanë frikë se punimet e ndërtimit, jahtet dhe mbeturinat do të shkatërrojnë ekuilibrin e brishtë ekologjik të ishullit, i cili është pjesë e Parkut Kombëtar Detar Karaburun-Sazan.
Sipas Kushner dhe Abehsera, hoteli Sazan Island do të jetë “xhevahiri i Mesdheut” – “një produkt luksoz shumë i nivelit të lartë”, që ka të ngjarë të thotë se vetëm shumë të pasurit do të kenë qasje në ishull. /Zougla
