Një asteroid miliarda-vjeçar mund të mbajë sekretin e jetës jashtëtokësore, sipas shkencëtarëve që studiuan mostrat e shkëmbinjve të tij.
Një botim i gazetës britanike The Guardian raporton se asteroidi Benu u krijua miliarda vjet më parë, në agimin e Sistemit Diellor, kur një botë e lagësht dhe e kripur lëvizi rreth Diellit. Ajo botë u përplas në mënyrë katastrofike me një trup tjetër qiellor dhe u shpërbë. Një nga pjesët e mbetura nga kjo përplasje është asteroidi Bennu.
Kohët e fundit, sonda hapësinore amerikane OSIRIS-REx solli mostra nga Bennu në Tokë. Analiza e tyre zbuloi nivele të larta të komponimeve kimike komplekse – thelbësore për ekzistencën e jetës.
Gjetjet nga asteroidi “na lanë pa fjalë”
“Kishte gjëra në mostrat e Bennu që na lanë pa fjalë,” tha profesoresha Sara Russell, një mineraloge kozmike në Muzeun e Historisë Natyrore në Londër dhe autore kryesore e një studimi të lidhur në revistën Nature. “Larmia e molekulave dhe mineraleve të ruajtura është ndryshe nga çdo mostër tjetër jashtëtokësore e studiuar deri më sot.”
Rezultatet e këtij misioni dhe të misioneve të tjera do të prezantohen në ekspozitën e Muzeut të Historisë Natyrore me titull “Hapësira: A mund të ekzistojë jeta përtej tokës?”, e cila hapet më 16 maj. Ajo do t’i ofrojë publikut mundësinë për të mësuar rreth zhvillimeve më të fundit në kërkimin e jetës në botë të tjera.
Një asteroid “pjellor”.
Megjithëse përbërësit kryesorë kimikë për jetën janë identifikuar gjithashtu në meteorite, materiali nga Bennu u tregua veçanërisht i pasur. Sipas Russell, “bota e atdheut” e asteroidit kishte liqene nëntokësore me shëllirë, të cilat, ndërsa avullonin, lanë pas kripëra të ngjashme me ato që gjenden në liqenet e thatë në Tokë.
Ndër gjetjet: fosfatet, amoniaku, më shumë se një duzinë aminoacide (blloqe ndërtuese të proteinave) dhe pesë nukleobazat bazë të ARN-së dhe ADN-së.
“Kjo dëshmi përforcon idenë se asteroidë si Bennu mund të jenë përplasur me Tokën në të kaluarën, duke sjellë përbërës kritikë për shfaqjen e jetës,” vëren Russell.
Nga Bennu në Mars dhe hënat e Jupiterit
Shkencëtarët nuk besojnë se jeta u zhvillua në vetë Bennu. Por asteroidë si ky mund të kenë “furnizuar” planetë të tjerë me lëndët e para për jetën. Në Tokë, me mjedisin e saj të ngrohtë dhe të qëndrueshëm, kjo çoi në shfaqjen e organizmave të parë riprodhues 3.7 miliardë vjet më parë.
Pyetja që mbetet: a ka ndodhur diçka e ngjashme në botë të tjera? Kandidatët: Marsi dhe hënat Europa, Ganymede, Titan dhe Enceladus. Misionet e eksplorimit tashmë janë duke u zhvilluar, duke përfshirë dy anije kozmike të drejtuara drejt hënave të akullta të Jupiterit.
Automjeti robotik Rosalind Franklin, i ndërtuar në Mbretërinë e Bashkuar, pritet të zbresë në Mars në vitin 2029. Atje do të shpohet në nëntokë në kërkim të gjurmëve të jetës.
Nga meteoritët te pluhuri Bennu
Në të kaluarën, shkencëtarët kishin akses kryesisht në meteoritët, mostrat nga Hëna dhe pjesët e Marsit që u lëshuan në hapësirë nga përplasjet e fuqishme dhe mbërritën në Tokë si “meteorite marsiane”.
Në ekspozitë, vizitorët do të jenë në gjendje të shohin – dhe të prekin – mostra të materialit hënor dhe marsian, si dhe një meteorit të lashtë që vjen nga asteroidët dhe është më i vjetër se vetë Toka.
OSIRIS-REx ktheu gjithsej 120 gram pluhur nga Bennu. Siç kujton Russell:
“Kur hapëm kapsulën, pamë pluhur të zi me grimca të bardha. Fillimisht menduam se ishte një infeksion. Në fund të fundit, ishte një përbërje fosfati e panjohur më parë në meteoritë, por që është vendimtare për zhvillimin e jetës. “Unë u befasova”.
Mundësia e jetës në një planet tjetër
Mundësia e jetës gjetkë në univers u rikthye në fokus javën e kaluar, kur teleskopi hapësinor James Webb zbuloi në ekzoplanetin K2-18b gjurmët kimike të gishtërinjve të dy përbërjeve – dimetil sulfid (DMS) dhe dimetil disulfid (DMDS) – që në Tokë prodhohen vetëm nga organizmat e gjallë.
Megjithëse gjetjet nuk janë provë e jetës jashtëtokësore, ato kanë rindezur shpresat se ne nuk jemi vetëm në univers.
Të vërtetosh se jeta ekziston jashtë Sistemit Diellor do të jetë jashtëzakonisht e vështirë, pranojnë shkencëtarët – nëse nuk marrim një sinjal të qartë nga inteligjenca jashtëtokësore.
Zbulimi i jetës në sistemin tonë diellor mund të jetë më i realizueshëm. Por më pas lindin pyetje të reja. Siç thotë Sinead Marron, menaxherja e ekspozitave të muzeut:
“Një nga pyetjet që duam t’u bëjmë vizitorëve është: si do të reagonim nëse do të gjenim jetë në Mars ose në një botë tjetër? A do ta izolonim atë? A do të përpiqeshim të komunikonim? Apo… do ta shihnim atë si ushqim, siç bëjmë me format e tjera të jetës në Tokë?”
“Këto pyetje rreth jetës jashtëtokësore na ndihmojnë gjithashtu të mendojmë për mënyrën se si lidhemi me jetën në planetin tonë”./ kohajuaj
